İş Hukukunda Arabuluculuk

İş Hukukunda Arabuluculuk hukuki statüsüne 12.10.2017 tarihinde kabul edilen İş Mahkemeleri Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile ulaşmıştır. İlgili kanunun 3. Maddesi uyarınca 01.01.2018 tarihinden itibaren ‘’ Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.’’

Aynı zamanda taraflar ihtiyari bir şekilde arabulucuya başvurarak işçi ve işveren ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklarını çözüme kavuşturabilirler.

İş Hukukunda arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle HMK 114 gereğince usulden reddine karar verilir.

Arabuluculuk Kapsamına Giren Davalar

1. İşe İade Davaları
2. Boşta Geçen Süre Tazminatından Doğan Davalar
3. İşe Başlatmama Tazminatından Doğan Davalar
4. Kıdem Tazminatı Alacağından Doğan Davalar
5. İhbar Tazminatından Doğan Davalar
6. Kötüniyet Tazminatından Doğan Davalar
7. Bakiye Süre Ücreti Alacağından Doğan Davalar
8. Eşit Davranmama Tazminatından Doğan Davalar
9. Sendikal Tazminattan Doğan Davalar
10. Ücret Alacağından Doğan Davalar
11. Fazla Mesai Ücretinden Doğan Davalar
12. Yıllık İzin Ücretinden Doğan Davalar
13. Yol ve Yemek Ücretinden Doğan Davalar
14.  Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) Ücretinden Doğan Davalar
15.  Prim ve İkramiye Ücretinden Doğan Davalar

Arabuluculuk Kapsamına Girmeyen Davalar

1. İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat Davalar
2. İş Kazasından Doğan Manevi Tazminat Davaları
3. İş Kazasından Doğan Maluliyet ve İş Göremezlik Oranının Tespiti Davaları
4. İş Kazasından Doğan Maluliyet Oranına İtiraz Davaları
5. İş Kazası Nedeniyle İşverene ve Sair Kusurlu Kişilere Açılan Rücu Davaları
6.  Meslek Hastalığından Doğan Maddi Tazminat Davaları
7.  Meslek Hastalığından Doğan Manevi Tazminat Davaları
8.  Meslek Hastalığından Doğan Maluliyet ve İş Göremezlik Oranının Tespiti Davaları

İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davalarında arabuluculuk bir dava şartı değildir, doğrudan dava açılabilir.

Arabulucuya Başvurma Süresi

Arabulucuya başvuru süresi davaların zamanaşımı süresi ile aynıdır. Arabuluculuk başvurusundan arabuluculuk son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur ve hak düşürücü süre işlemez.

İşe İade Davalarında Arabuluculuk

İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı iddiası ile bildirimden itibaren, bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmak zorundadır.

Arabulucu huzurunda anlaşılamaması halinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesine dava açılabilir.

Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması sebebiyle davanın Hukuk Muhakemeleri Kanununun 115 inci maddesi uyarınca usulden reddine karar verilir, kesinleşen kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde arabulucuya başvurulabilir.

Arabuluculuk Süresi

Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hallerde en fazla 1 hafta daha uzatılabilir.

Arabuluculukta Taraflar

Alt işveren – asıl işveren ilişkinin varlığı halinde, işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranır.

Görüşmelerde Tarafların Uzlaşması

Görüşmelerde tarafların uzlaşması halinde mahkeme kararı hükmünde anlaşma uzlaşma tutanağı düzenlenir ve taraflarca imzalanır. Davadan önce taraflar sulh hukuk mahkemesinden bu tutanak için icra edilebilirlik şerhi alabilir ve anlaşma yerine getirilmezse şerhe dayanarak ilamlı icra takibi başlatabilir.

Uzlaşılan husus davaya konu edilirse kesin hüküm nedeniyle davanın reddine karar verilir.

Dava Süreci

Anlaşma sağlanamaması halinde ücret alacakları için 5 yıl, işe iade davalarında ise 2 hafta içerisinde dava açılabilir. Arabulucu ve taraflar aksi kararlaştırılmadıkça, arabuluculuk sürecinde elde edilen bilgi ve belgeler ile kayıtları gizli tutmak zorundadır, davaya konu edemezler.